دانشگاه آزاد اسلامی
واحد الکترونیکی
عنوان :بررسی ویژگیها و نقاط ضعف و قوت سازمان آموزش فنی و حرفه ایی
استاد جناب آقای دکتر واحدی
گرد آوری و تهیه:
جمیله برتینا- رویا رجب زادیان
مقدمه:
آموزش فنی و حرفهای روشی است برای آشنا ساختن و تمرین دادن افراد برای پرورش مهارتهای فکری، عملی و اجتماعی، لذا پهنهای بسیار گسترده دارد. برای انجام دادن هرکاری، نیاز به مهارتی است که باید روش کسب آن آموخته شود و براثر ممارست اعتلاء یابد.مهارت، گوهر گرانبهایی است که میزان کفایت افراد ،شرکتها و کشورها را از همدیگر متمایز میسازد. میزان پیشرفت یک کشور به اندازه مهارتهایی است که در نیروی انسانی آن کشور وجود دارد، هرچند منابع طبیعی تبدیل به ثروت کشور میشوند اما شایستگیهای نیروی انسانی، آن را به پیشرفتگی پایدار تبدیل میسازند.
صلاحیتهای انسانی است که به فایده « همه » گفتگو درباره « آموزش فنی و حرفهای » بنابراین گفتگو درباره اجتماعی منجر میشوند در این دیدگاه همه تواناییهایی که به وسیله افراد کسب میشوند موضوع آموزش فنی و حرفه ای قرار می گیرند .بیشک یکی از ابزارهای توسعه صنعتی و به تبع آن توسعه اقتصادی، آموزش های فنی وحرفه ای بوده و چنانچه این آموزشها با توجه به نیاز بازار کار و صنعت به مورد اجرا در آید، بسیاری از مشکلات اقتصادی و اجتماعی خصوصا برای جمعیت جوان وفعال کشور را حل خواهد نمود. جهانی شدن بازارها فشار فراوانی رابراصلاحات نظام آموزش وتحصیلات حرفهای دربسیاری از کشورها وارد آورده است. درواقع یکی ازاهداف مهم درنظام آموزش وتحصیلات کشورها،آماده سازی منابع انسانی برای یک رقابت سنگین ملی درعرصه اقتصادجهانی روبه رشد می باشد. جستجوی تناسب کافی یا برابری بین ساختار مهارتهای ارائه شده ونیازهای موجود و فعلی بخشهای صنعت، خدمات وکشاورزی و به طور کلی بنگاههای اقتصادی و بازارکار یکی از سازمان یافته ترین وعمده ترین اهداف آموزش حرفهای دربسیاری از کشورها میباشد. برای نیل به این مهم هر کشور متناسب با شرایط بومی خود سازکارها و ساختارهای لازم را ایجاد نموده است تا سیاستها و برنامه های بلند وکوتاه مدت مختلف خود را به اجرا درآورد و بهسازی فنی مدیریت وسازماندهی تولید و کار و در نهایت کاربردهای متعدد و فراوانی که نیاز به خدمات آموزشی دارند را موردتوجه قراردهد.
“شاید بنیادیترین مانع در راه گسترش آموزش فنی در برخی از کشورهای در حال رشد، همان گونه که در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز چنین است، وجود نگرش منفی بسیاری از افراد نسبت به این آموزش است. کار دستی و فنی از قدیم به مثابه کاری خوار و پست و فقط درخور افراد بی سواد در نظر گرفته شده است. در نتیجه،در بسیاری از کشورها وضعی موجود است که در اثر آن درصد بزرگی از کسانی که دوره دبیرستان را به پایان می برند یا حتی فارغ التحصیل دانشگا هها هستند، صرفا به این دلیل که شغلهای اداری کافی برای آنان وجود ندارد،بیکار می مانند. روشن است که نمی توان نگرشها را یک شبه دگرگون کرد، اما با آموزش فنی، به عنوان عنصرمکمل نظام آموزشی و با آگاه سازی مردم نسبت به امکاناتی که آموزش فنی و حرفه ای در اختیار افراد قرار ( می دهد، تغییر نگرشها خیلی سریع انجام خواهد گرفت"( یونسکو، 1983 پیشینه آموزشهای فنی و حرفه ایی در ایران: تاریخ آموزش فنی و حرفهای در ایران همچون بسیاری از کشورها مبتنی بر نظام کارآموزی یا استاد شاگردی بود .کارآموزان پسری که میخواست حرفهای بیاموزد باید مدتی را نزد استادی به شاگردی می پرداخت . شروع سن کارآموزی 9 تا 12 سالگی بود . دوران مذکور تا بزرگسالی به طول میانجامید ، به ویژه برای آموختن حرفه هایی که به آموزش بیشتری نیاز داشت چون: نقره کاری، زرگری، نجاری و هنرمندی. استادکار نه تنها حرفه خویش را به کارآموز میآموخت بلکه شخصیت او را نیز میساخت و الگویی برای شاگرد خویش چه از لحاظ حرفه ای و چه از لحاظ اجتماعی برد .آموزشهای رسمی و فنی و حرفهای در ایران با ایجاد دارالفنون آغاز شد. در این مدرسه که در سال 1238 (ه.ق) به منظور تربیت نیروی انسانی لازم در زمینههای اداری، علمی، فنی و پزشکی تاسیس شد .شاگردان هم درسهای نظری داشتند و هم درسهای عملی. در زمینه آموزش صنعت در سال 1286 (ه.ق) اولین هنرستان فنی با نام مدرسه ایران و کمال شروع به کار کرد و در سال 1303 به هنرستان صنعتی تبدیل شد. در زمینه کشاورزی در سال 1297 (ه.ق) دبستان برزگر شروع به کار کرد که پس از انحلال بجای آن مدرسه فلاحت در تهران تاسیس شد. در زمینه آموزش خدمات در سال 1298 (ه.ق) مدرسه صنایع مستظرفه تهران به ریاست کمال الملک در رشتههای هنری تاسیس شد. در سال 1349 با تصویب قانون کار آموزی، آموزش در صنعت به صندوق کارآموزی واگذار شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی به لحاظ اهمیت یافتن استقلال و خودکفایی کشور و سامان بخشیدن به آموزشهای فنی و حرفهای مورد توجه خاص قرار گرفت و به همین منظور شورایعالی هماهنگی آموزش های فنی و حرفهای کشور برای سازمان بخشیدن به تشکیلات و پوشش دستگاههای متعدد، بعنوان مجری این نوع آموزشها در سال 1359 تشکیل شد.
(I.R.T.V.T.O) سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور
سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور وابسته به وزارت تعاون، کار واجتماعی که از ادغام سه نهاد آموزشی در سال 1359 و به منظور ارائه آموزشهای فنی و حرفهای تشکیل گردیده و بر اساس بیش از 10 قانون موضوعه و ماده 151 قانون برنامه سوم و تنفیذ آن در برنامه چهارم, متولی آموزش فنی و حرفهای کوتاه مدت بوده و مسول کمیته تخصصی آموزشهای فنی و حرفهای غیر رسمی با عضویت 16 وزارتخانه و در نهاد کارگری و کارفرمایی است فعالیتهای آموزشی را دو بخش دولتی و غیردولتی اجرا نماید.
می باشد و به ILO این سازمان در واقع مهم ترین کانون مهارتی و کاربردی کشور و مرتبط با سازمان بین المللی کار دلیل رسالت قانونی خود در ساختار نظام آموزشی جمهوری اسلامی ایران جایگاه ویژه ای دارد و به عضویت رسمی درآمده است . (TVTO) سازمان جهانی آموزشهای مهارتی
سازمان فنی و حرفهای کشور دارای سه رکن اصلی می باشد:
1)آموزش
2)پژوهش
3) آزمون (تعیین مهارت و صلاحیت فنی)
-1 آموزش:
* رکن اصلی فعالیتهای سازمان، آموزش است که عملیات اجرایی آن ماموریت و هویت سازمان را شکل میدهد و در قالب دورههای 1 تا 18 ماهه از طریق آموزشهای زیر نسبت به تامین و تربیت نیروی کار ماهر مورد نیاز بخشهای مختلف صنعتی، کشاورزی و خدماتی کشور اقدام می کند:
آموزش در مراکز ثابت
آموزش در واحدهای سیار
آموزش در پادگانها
آموزش در صنایع
آموزش در مراکز جوار کارگاه و بین کارگاهی
آموزش ضمن کار
آموزش تعلیمات سرپرستی
آموزش در آموزشگاههای آزاد
آموزش در مرکز تربیت مربی
مراکز فنی و حرفهای در جهت دهی کارآفرینان و افراد دارای استعداد کارآفرین به سوی کارهای مولد و فعالیتهای اقتصادی مورد نیاز جامعه و زود بازده نقش موثری دارند ،جهت گیری اصلی آموزشهای فنی و حرفهای، انتقال فن وحرفه و مهارت به فراگیران است ، آموزش های فنی و حرفهای میتواند فرد را برای احراز شغل ، حرفه و کسب و کار آماده نماید، یا کارایی و توانایی وی را در انجام آن افزایش دهد هدف از این آموزشها، افزایش تواناییهای دانش،مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوبتر کار در محدوده وظایف شغلی است .
آموزش در مراکز ثابت:
اینگونه آموزشها که عموما آموزشهای پایهای و تخصصی میباشند عمدتا در کارگاههایی که مجهز به تجهیزات و ماشین آلات ویژهای است که در محل ثابتی مستقر گردیدهاند، اجرا میشود. در حال حاضر سازمان دارای 549 مرکز در سطح کشور است که از این تعداد 268 مرکز ویژه آموزش مردان، 181 مرکز ویژه آموزش زنان و 100 مرکز دومنظوره میباشد.
آموزش در واحدهای سیار:
واحدهای سیار کارآموزی به منظور جبران کمبود مراکز ثابت در نقاط دوردست و فاقد مرکز که مستلزم هزینه سنگین احداث مرکز میباشد و لزوم سرمایهگذاری کلان در آن نقاط مقرون به صرفه نبوده، طراحی شده است.هر یک از این واحدها از ترکیب یک و یا چند نفر مربی در رشتههای متنوع آموزشی با تجهیزات مربوطه تشکیل شده و از مراکز ثابت به نقاطی که داوطلب کارآموزی به اندازه کافی داشته باشند، اعزام میشوند و آموزشهای مربوطه را در منطقه مورد نظر اجرا نموده و سپس به محل ثابت خود باز میگردند.
آموزش در پادگانها:
به منظور احراز شرایط اشتغال جوانان بعد از خدمت سربازی، طرحی تحت عنوان طرح آموزش فنی و حرفهای سربازان در دوره مقدس سربازی توسط سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور در بهمن ماه 1371 تهیه و پس از تصویب هیئت محترم دولت و اخذ مجوز از مقام معظم رهبری وموافقت معظمله، آیین نامه اجرایی آن به نیروهای مسلح و ادارات کل آموزش فنی و حرفهای سازمان در کشور ابلاغ گردید.طبق این قانون سازمان با همکاری مسئولان اداره آموزش پادگانها در نشستهای کارشناسی، پس ازبرنامهریزی و توافقهای لازم براساس استانداردها به آموزش سربازان در محل پادگانها می پردازد و پس از پایان دوره و انجام آزمون، گواهینامه به آنها اعطاء می گردد.
آموزش در صنایع:( آموزش در مراکز جوار کارگاه و بین کارگاهی)
این مراکزبه منظور گسترش آموزشهای فنی و حرفهای و تأمین نیروی انسانی ماهر، موردنیاز صنایع میباشند ونسبت به آموزش رشتههای موردنیاز با نظارت وهدایت آموزشی اداره کل آموزش فنی و حرفهای استان، فعالیت مینمایند. مرکز جوارکارگاهی مرکزی است که از لحاظ تجهیزات آموزشی، مستقل از جریان خط تولید بوده وهر واحد به تنهایی یا چندواحد به اشتراک میتوانند آن را تأسیس و اداره نمایند.
آموزش ضمن کار:
این آموزشها به منظورافزایش مهارت شاغلان در صنعت، درمحل و درحین انجام کار واقعی، بدون جداکردن شاغل ازکار، صورت میپذیرد.
آموزش تعلیمات سرپرستی:
دورههای آموزشی ویژه سرپرستان شاغل یا افرادی که در آینده به سمت سرپرستی منصوب میشوند، می باشد که در واحدهای صنعتی و تولیدی به منظور ارتقاء بینش و توانایی شغلی افراد مذکور تشکیل میشود.
آموزش در آموزشگاههای آزاد:
لزوم فراگیری فن و حرفه برای کلیه اقشار کشور امکانات وسیعی را طلب میکند که توان تأمین آن از مجرای دولتی مقدور نیست و لذا به استناد تبصره ماده 111 قانون کار جمهوری اسلامی ایران به سازمان آموزش فنی و حرفهای اختیار داده شد تا با استفاده از جلب مشارکت بخش خصوصی نسبت به تأسیس آموزشگاههای فنی و حرفهای آزاد ومؤسسات کارآموزی آزاد اقدام نماید.
آموزش در مرکز تربیت مربی:
یکی دیگر از محورهای آموزشی سازمان، آموزش استادکاران و مربیان آموزشی به منظور تأمین کادر آموزشی مورد نیاز صنایع و مراکز آموزش فنی و حرفهای کشور است که در مرکز تربیتمربی سازمان صورت میگیرد.این مرکز یکی از مراکز منحصر به فرد آموزشی در خاورمیانه است که از تجهیزات و امکانات ویژهای برخوردار می باشد که به طور مستمر فن آوری های جدید را در عرصه صنعتی کشور تحت نظارت و ارزیابی داشته و تلاش می کند تا دانش بکارگیری فنآوریهای جدید و روش انتقال آن را میسر سازد.
-2 پژوهش:
*پژوهش یکی از محورهای اساسی فعالیت سازمان بشمار میرود که چالشهای اصلی بین آموزشها با بازار کار و صنایع را مرتفع می سازد و عموما در زمینه های شناسایی صنایع و مهارتهای موجود در آنها، گردآوری اطلاعات مورد نیاز برای تهیه و تدوین استانداردهای مهارت و آموزش و نرم افزار و سخت افزار آموزشی و کمک آموزشی، مطالعه و بررسی روشها و سیستمهای آموزشی موجود در سایر سازمانهای داخلی و خارجی، مطالعه و پیشنهاد روند جابجایی نیروی کار و بالابردن مهارت کارگران شاغل، فعالیت می کند.
3)آزمون (تعیین مهارت و صلاحیت فنی)
*یکی دیگراز محورهای فعالیتی سازمان که در واقع شاخص ارزیابی توانایی آموزشهای اجرا شده و مهارت کسب شده می باشد، آزمون فنی است که معمولا در دو مرحله کتبی (نظری) و عملی بعمل می آید و کسانیکه در آزمون کتبی توفیق یابند، حق شرکت در آزمون عملی را نیز خواهند داشت. آزمون فنی از کلیه آموزش دیدگان در مراکز آموزشی سازمان و آموزشگاههای آزاد و هر فردی که متقاضی تعیین مهارت فنی باشد، صورت خواهد گرفت.
همچنین از متقاضیان کارت مربیگری واخذ امتیاز تأسیس آموزشگاهها و تعیین صلاحیت فنی صنوف مختلف نیز توسط واحدهای آزمون سازمان در رشتههای مورد تقاضا آزمون بعمل میآید و به افرادی که دارای مهارت لازم باشند، گواهینامه معتبر اعطا می شود.
نظام آموزش فنی و حرفه ای کشور از منظر اسناد و قوانین:
طبق ماده ( 55 ) قانون برنامه چهارم به طور وسیعی برای آموزش های فنی و حرفه ای اقدامات ضروری برای آن مدنظر قرار داده شده است: بر اساس این ماده دولت مکلف شده بود به منظور گسترش دانش و مهارت، اصلاح هرم تحصیلی نیروی کار، ارتقاء و توانمندسازی سرمایه های انسانی، کاهش فاصله سطح دانش و مهارت نیروی کار کشور با سطح استانداردهای جهانی و ایجاد فرصت های جدید شغلی برای جوانان، ظرف مدت یک سال از تاریخ تصویب این قانون در محورهای زیر، سازوکارهای لازم را تهیه و با پیش بینی الزامات اجرا نماید:
الف) انجام اقدامات قانونی لازم به منظور برپایی نهاد سیاستگذار در آموزش فنی و حرفه ای و علمی کاربردی با توجه به تجربیات جهانی و داخلی، به عنوان مرجع اصلی تصویب چشم اندازها، راهبردها و سیاست های کلان. تا زمان شکل گیری نهاد ستاد هماهنگی آموزش های فنی و حرفه ای موضوع ماده ( 151 ) قانون برنامه سوم توسعه 1379 به کار خود ادامه خواهد داد. /1/ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران مصوب
ب) استمرار نظام کارآموزی و کارورزی برای تمام آموزش های رسمی (متوسطه و عالی)، غیررسمی، فنی و حرفه ای و علمی کاربردی.
ج) تدوین نظام استاندارد و ارزیابی مهارت نیروی کار کشور با رویکرد بین المللی.
ح) نیازسنجی و برآورد نیروی انسانی کاردان مورد نیاز و صدور مجوز لازم و حمایت به منظور تأسیس و توسعه مراکز آموزش دوره های کاردانی در بخش خصوصی و تعاونی به نحوی که تا سال چهارم برنامه، ظرفیت های مورد نیاز ایجاد گردد.
د) نظام حمایت از مؤسسات و بنگاه های دولتی و بخش غیردولتی در توسعه آموزش های فنی و حرفه ای و علمی کاربردی به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته.
ذ) نوسازی و بازسازی ساختارها، امکانات و ارتقای کیفیت آموزش های فنی و حرفه ای و علمی کاربردی و توسعه مراکز آموزش فنی و حرفه ای، فناوری اطلاعات و ارتباطات با حداکثر مشارکت بخش خصوصی و تعاونی ها و بهره گیری از همکاری های بین المللی.
نقش و اهمیت آموزش فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی:
توسعه آموزشهای فنی و حرفهای در شرایط کنونی برای اقتصاد و فرهنگ ایران و به ویژه شتاب دهی به فرایند تولید امری حیاتی است ؛ زیرا سرمایه گذاریهای زیربنایی و افزایش ابزار و تجهیزات و به طور کلی سرمایه فیزیکی بدون سرمایه انسانی بلااستفاده مانده و یا به نحو اقتصادی و کارآمد مورد بهره برداری قرار نمی گیرد . بنابراین از ضرورتها و الزامات رشد و توسعه اقتصادی ، نظام آموزش برای ایجاد مهارتهای لازم سرمایه انسانی است و در این میان آموزشهای فنی و حرفه ای تلفیقی است از علم ، فن و هنر و نقش بسیار مهمی در تامین نیروی انسانی کارآمد ایفا نموده و مضمونی توسعه ای دارد.
هدف از این آموزشها، افزایش تواناییهای دانش، مهارت و قدرت درک افراد و انجام مطلوبتر کار در محدوده وظایف شغلی است. از آنجایی که موضوع بیکاری یکی از مهمترین مسائل و مشکلات جهان است و در کشورهای در حال توسعه با توجه به عدم توازن ساختارهای اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی سهم بیشتری را بر توسعه دارد و با توجه به اینکه یکی از دلایل بیکاری در کشور فقدان مهارتهای مورد نیاز بازار کار از سوی جویندگان کار میباشد، انتظار می رود سازمان آموزش فنی و حرفه ای با ارائه آموزشهای مهارتی بتواند نقش بسزایی در کاهش میزان بیکاری ایفا کند زیرا آموزشهای فنی و حرفه ای به سبب انعطاف پذیری نشأت گرفته از خصیصه های بازار کار و اوضاع اقتصادی کشور و نیز به دلیل آموزش و ایجاد مهارتهای لازم در افراد برای توانایی در احراز مشاغل، نقش به سزایی در اشتغال دارد. این آموزشها هم مهارتهای خاص مورد نیاز صنعت و هم مهارتهای عمومی بازار کار را فراهم می سازد و همچنین برای شاغلینی که به دلیل تغییرات تکنولوژی دچار کاهش کارایی میشوند امکان به روز شدن و تکمیل مهارت را فراهم می کند. لذا به این نوع آموزشها به عنوان ابزاری برای مقابله با بیکاری بالاخص بیکاری ساختاری که ناشی از تغییرات در اقتصاد جهانی میباشد، نگریسته میشود .در واقع خصیصه این آموزشها، نوعی پرورش "کارآفرین" است، به این معنی که افراد پس از کسب مهارت و تخصص دانش فنی، قادر خواهند بود که فرصتهای شغلی مناسبی را به دست آورند و یا در نهایت فرصت شغلی ایجاد نمایند . اینگونه آموزش از نقش و تاثیرگذاری اقتصادی- اجتماعی مهمی برخوردار است چرا که معرف نوع مهمی از سرمایه گذاری در منابع انسانی است و با فراهم کردن زمینه های ارتقای دانش، نگرشها و مهارتهای مورد نیاز بازار کار و اشتغال در زمینه های مختلف به توسعه اقتصادی کمک میکند. از این رو کار محور بودن آموزشهای فنی و حرفه ای که فرایند یادگیری فراگیران را از طریق محیطهای کار، برای آن مراکز و در درون آنها طراحی و اجرا می نماید و محتوای آموزشها را با تغییرات و پیشرفتهای حوزه تکنولوژی و به تبع آن در کارکرد نهادهای اقتصادی جامعه هماهنگ میسازد ، سبب شده است که این آموزشها به عنوان یکی از عناصر کلیدی جهت تحقق پیشرفتهای اقتصادی محسوب گردد و از جمله عوامل موثر در موفقیت کشورهای توسعه یافته تلقی گردد .
به همین علت است که می بینیم یکی از اولویتهای مهم در سرمایه گذاریهای آموزشی در تمامی جوامع صنعتی ، توسعه و گسترش آموزشهای فنی و حرفه ای است و این مهم نیز از سوی نهادهای ذی ربط بین المللی نظیر یونسکو و بانک جهانی به منزله یک استراتژی مهم به کشورهای در حال توسعه توصیه می شود . از سوی دیگر ، عدم ILO سرمایه گذاری کافی در آموزش فنی و حرفهای به معنی غفلت و فنای سرمایههای انسانی تلقی میشود . باید توجه داشت که در شرایط کنونی یکی از مهم ترین، راه اشتغال زایی اصولی و حل معضل بیکاری به آموزش صحیح فنی و حرفهای می باشد در واقع همه کشورها با سرمایهگذاری در زمینه آموزشهای فنی و حرفهای و تامین نیروی کار آموزش دیده توانستند به رشد اقتصادی برسند و طبیعتا پس از مرور زمان به تدریج فن آوری و باقیمانده نیازهای خود را می توانند تامین کنند. متاسفانه در مملکت ما سیاست مدرک گرایی کشش به سمت دانشگاه ها را بیشتر کرده و توجه به آموزشهای فنی و حرفهای را کمتر شاهد هستیم . واین مقوله یک نقطه ضعف در تمام برنامه ریزی های صنعتی و اقتصادی در کشور می باشد.
برای انجام یک برنامه ریزی جامع و مناسب و آن هم در سطح کلان، با این هدف که نظام آموزش و فنی و حرفه ای با SWOT بتواند در جهت افزایش بهره وری فرایندهای خود گام بردارد، استفاده از مدل برنامه ریزی استراتژیک هدف برآورد وضعیت در محیط داخلی و خارجی نظام آموزش فنی و حرفهای ضروری است.
بر این اساس و بر پایه ی یک مطالعه ی اجمالی، فهرستی از موارد مربوط به قوتها و ضعف ها، فرصتها و تهدیدها در نظام آموزش فنی و حرفهای ایران، قابل شناسایی است:
نقاط ضعف
تعداد بالای نیروهای حق التدریس :
ضعف و نارسایی مدیریت منابع انسانی سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور (جذب، آموزش، توزیع، ارتقاء و نگاهداشت)
پایین بودن اثربخشی و کارایی درونی نظام آموزشی و به تبع آن اتلاف منابع
پایین بودن ضریب نفوذ فناوری های نوین در همه ی شئون آموزش فنی و حرفهای کشور
عدم تناسب برنامه های درسی، با نیازهای فرد، منطقه، و تغییرات فناوری و محیطی
فرسوده بودن و فقدان ایمنی کافی بسیاری از فضاها و تجهیزات آموزشی
نارسایی در پوشش جمعیت بازمانده از تحصیل؛
عدم ارتباط مناسب و منطقی بین مدیران- مربیان و کارآموزان
کمبود وعدم رعایت طراحی و تجهیز کارگارهای آموزشی کشور متناسب با نیازهای فردی، منطقهای و
استانداردهای آموزشی و کمک آموزشی .
نقاط قوت :
وجود مرکز تربیت مربی
آشنایی نسبی نیروی انسانی به فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی؛
وجود بسترها و زمینه های لازم برای استفاده از مشارکت های بخش غیردولتی و سازمان های مردم نهاد
تمایل و اشتیاق به ادامه ی آموزشهای غیر رسمی
وجود آیین نامه ی طرح طبقه بندی مشاغل مربیان و کارکنان
حرکت به سمت سامان دهی نیروی انسانی متناسب با صلاحیت های حرفه ای و تخصصی؛
وجود سند ملی برنامه ی آموزش فنی و حرفهای
سند راهبردی سازمان آموزش فنی و حرفهای
وجود متخصصان امر آموزش های فنی و حرفهای در درون نظام آموزشی
هدفمند نمودن آموزش های دوره ضمن خدمت
بهره گیری از کمک های خیرین
استفاده از شیوه های صنعتی و فناوری های نوین در آموزش
تولید و انتشار مجله علمی– مهارت
تهدیدها:
ناکافی بودن بودجه و اعتبارات اختصاصی به سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور .
عدم وجود عوامل زمینهای مناسب برای جذب منابع انسانی متخصص مورد نیاز این سازمان
عدم نگرش به آموزش های فنی و حرفهای کشور به عنوان نهاد تشکیل دهنده ی سرمایه ی انسانی و اجتماعی
پایین بودن سهم بودجه و اعتبارات از آموزش های فنی و حرفهای از تولید ناخالص داخلی در مقایسه با کشورهای پیشرفته
کمبود فضا و زمین مناسب در شهرهای بزرگ برای توسعه فضاهای آموزشی
ناکافی بودن منابع مالی به بخش پژوهش
جذابیت بیشتر دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی برای پژوهشگران و محققان آموزش فنی وحرفه ای
عدم استقبال منابع انسانی نخبه، خلاق و مبتکر برای جذب در سازمان آموزش فنی و حرفهای کشور
تأثیر پذیری برنامههای درسی و آموزشی از جریان های سیاسی
عملیاتی نشدن سند راهبردی
عدم ارتباط تنگاتنگ در میان بازار کار و آموزش های فنی و حرفهای؛
فرصتها:
حمایت و تاکید مقام معظم رهبری و مسئولان عالی قدر کشوری از تحول بنیادین در اینگونه آموزشها
افزایش تمایل افراد در سطح جامعه جهت شرکت دردورههای آموزشهای غیررسمی فنی وحرفهای
گسترش فناوری های نوین اطلاعات و ارتباطات؛
توجه به نقش آموزشهای فنی و حرفهای در تحقق چشم اندازی و نقشه ی جامع علمی کشور
وجود معاهده های بین المللی آموزشهای فنی و حرفهای برای همه و اهداف توسعه ی هزاره ی سوم
وجود سازمان های غیردولتی و مردم نهاد مرتبط با آموزش های فنی و حرفهای
وجود متخصصان امر آموزشهای فنی و حرفهای در بیرون از نظام این سازمان
رشد فرهنگ اجتماعی و افزایش مطالبات از آموزشهای فنی و حرفهای
انجام سرمایهگذاری های جدید و رقابتی شدن فضای تولیدات، محصولات و تجهیزات آموزشی در کشور
گسترش شبکه اینترنت و فناوری نوین
گسترش فاوا و رسانه های جمعی و تأثیر آن بر ایجاد تسهیلات در ارائه خدمات آموزشهای فنی و حرفه ای
منابع :
- آزاد، ابراهیم، ( 1391 ) " عوامل موفقیت در نظام های آموزش فنی و حرفه ای " "رشد آموزش شاخه حرفه ای، دوره دوم،31-37 ، شماره 17 پاییز 1389
- تالیف یونسکو، ( 1983 )" آموزش وکار آموزی معلمان فنی و حرفه ای" ترجمه اقبال قاسمی پویا دفتر تحقیقات و برنامه ریزی معاونت آموزش فنی و حرفه ای و موسسه انتشارات فاطمی، 1389
- خلاقی، علی اصغر( 1389 )،" نقش و اهمیت آموزش های فنی و حرفه ای در توسعه اقتصادی" رشد آموزش شاخه 13-16 ، حرفه ای، دوره اول، شماره 30 بهار 1389
- سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور ( 1390 ) .نگرش تطبیقی آموزشهای فنی و حرفه ای
-سند راهبردی مهارت و فنآوری سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور ( 1394 ) تهران : انتشارات سارمان آموزش فنی و حرفه ای کشور . چاپ اول . ص 16
-سند توسعه بخشی آموزش های فنی و حرفه ای در برنامه چهارم